NAPAPANSIN KONG PAG HINAHATID NG AKING ASAWA SA ESKWELAHAN ANG ANAK NAMIN, INAABOT SIYA NG ISANG ORAS — HANGGANG ISANG ARAW, SINUNDAN KO SIYA AT NADISKUBRE KO ANG KATOTOHANANG HIGIT PA SA SELos

Matagal ko na talaga siyang pinaghihinalaan. Tuwing umaga, pag si Ryan ang naghahatid kay Ella, umaabot siya ng halos isang oras bago bumalik, kahit limang minuto lang ang pagitan mula sa bahay namin papuntang paaralan.

At bawat tanong ko, lagi na lang siyang may parehong sagot—
“Traffic lang ‘yun, Love.”
Sabay ngiti na parang walang tinatago.

Pero isang umaga, may naramdaman akong kakaiba. Habang naghahanda ako ng baon ni Ella, napansin kong si Ryan ay tila hindi mapakali—paulit-ulit niyang tinitingnan ang relo niya, malalim ang buntong-hininga, at nang niyakap ko siya bago sila umalis, ramdam kong mabilis ang tibok ng puso niya.

Doon ako nakaramdam ng takot.
Takot na baka may hindi ko alam.
Takot na baka… may iba.

Kaya habang paalis sila, nagdesisyon akong sumunod.

Tahimik kong binuhay ang kotse, sinundan sila mula sa distansya. Sa loob ng sasakyan nila, si Ella ay masayang kumakanta, samantalang si Ryan ay tila seryoso, hindi gaya ng dati.

Pagdating sa school gate, nakita ko siyang inalalayan si Ella papasok. Pero imbes na bumalik sa kotse…

Lumakad siya papunta sa kabilang kanto.

Pumintig ang dibdib ko.
Tila umiinit ang tenga ko.
“Diyos ko… totoo ba ang kutob ko?”

Sumunod ako, dahan-dahan, ayaw ipahalata.

At doon ko siya nakita—
Nakatayo sa tapat ng isang lumang bakery, kaharap ang isang payat na matandang babae na nakaupo sa bangketa. May pilay ang paa, may basket ng tinapay sa tabi niya.

Si Ryan ay nakayuko, maingat na inilalagay ang mga tinapay sa bag niya. Parang binibilang pa.

Pilit kong nilunok ang kirot sa dibdib.
“Ito na ba ‘yon? Ito na ba ang kinatatakutan ko?”

Pero nang makita kong naglabas siya ng pera, inabot iyon sa matanda, at ngumiti—hindi ng ngiting palusot, kundi ng ngiting puno ng pagmamahal—napahinto ako.

Hindi ko napigilan ang sarili kong lumapit.

“Ryan?”
Mahina, nanginginig ang boses ko.

Napalingon siya, halatang nagulat.
“Love? Bakit nandito ka?”

Pinilit kong tumawa, pero ramdam ang sakit.
“Ako dapat ang magtanong. Akala ko… traffic?”

Napakamot siya sa ulo, napabuntong-hininga.
“Hindi ko sinabi kasi… alam kong magiging emosyonal ka.”

Tinuro niya ang matanda.
“Siya si Aling Rosa. Siya ang nagpalaki sa akin nung iniwan ako ng tatay ko. Siya ang nagbigay sa akin ng pagkain, ng tahanan… ng pagmamahal bilang isang anak. Wala na siyang pamilya ngayon. Na-stroke siya. Kaya tuwing hinahatid ko si Ella, dito ako dumadaan. Dinadalhan ko siya ng pagkain, tapos bumibili ako ng paninda niya. Ayaw kong ipagyabang ‘to. Gusto ko lang tumulong.”

Nanigas ako sa kinatatayuan ko.
Hindi dahil sa selos—
kundi dahil sa hiya ko sa sarili ko.

Lumapit ako kay Aling Rosa.
“Magandang umaga po, ‘Nay.”

Ngumiti siya, kahit nanginginig ang kamay.
“Ah, ikaw pala ang asawa ni Ryan. Anak, napakabait niya. Palagi niyang sinasabi na hindi ko dapat ikahiya ang kahirapan ko.”

Doon na bumagsak ang luha ko.
Hindi ko namalayang hawak ko na ang braso ni Ryan.

Simula noon, nag-iba ang lahat.

Sabay na kaming naghahatid kay Ella.
At tuwing dadaan kami, kumpleto kami—kami tatlo.
Si Ella pa nga ang unang sumisigaw ng,
“Lola Rosa! Eto po ang gatas niyo!”

Lumipas ang mga buwan, naging parang totoong lola na namin si Aling Rosa. Kasama namin sa misa, sa tanghalian, sa kwentuhan.

Isang araw, bago kami umalis sa simbahan, hinawakan niya ang kamay ko.
“Anak, salamat. Akala ko hindi na ako makakaramdam ng pamilya.”

At sa Pasko, habang pinapanood ko si Ryan at si Ella na naglalagay ng parol, at si Aling Rosa sa tabi nila—nakangiti—napagtanto ko ang hindi ko nakita noon.

Minsan, ang lihim ng taong mahal natin ay hindi dahil sa pagtataksil… kundi dahil sobra ang kabaitan nila na ayaw nilang ipagmalaki.

Ang oras na akala kong ginugugol ni Ryan sa “iba”—
ay oras pala ng pagmamahal, habag, at utang na loob.

At tuwing hinahawakan niya ang kamay ko matapos ihatid si Ella, lagi kong sinasabi sa sarili ko:

“Ito ang lalaking minahal ko. At ngayon, mas lalo ko siyang minahal.”