HINDI KO IKINAHIYA ANG NANAY KONG TAGALINIS NG OPISINA —
dahil habang ang iba nag-aayos ng mga papeles,
siya, nag-aayos ng buhay ko.

Ako si Lara, anak ni Aling Mercy,
isang simpleng janitress sa isang malaking gusali sa Maynila.
Tuwing madaling araw, bago pa man pumutok ang araw,
naririnig ko na ang kaluskos ng kanyang walis,
ang tunog ng basahan sa sahig,
at ang huni ng kanyang mahinang pagkanta habang naglilinis.

ANG MGA MATA NG MGA TAO

Lumaki akong sanay sa tingin ng mga tao.
Yung mga matang humuhusga bago pa man makinig.
Tuwing sinusundo ako ni Nanay sa school,
may mga kaklase kong nagbubulungan:

“Siya ’yung nanay mo? ’Yung tagalinis sa opisina ni Papa?”
“Kawawa naman, amoy bleach siguro bahay n’yo!”

Masakit, oo.
Pero sa bawat salitang tulad noon,
lagi kong sinasabi sa sarili ko —
mas malinis ang konsensya ng nanay ko kaysa sa bibig ng mga nanlalait.

ANG MGA GABI NG SAKRIPISYO

Tuwing gabi, uuwi siya pagod, nanginginig, may amoy ng sabon at pawis.
Tatahimik lang siya, kakain ng kanin at tuyo,
tapos titingin sa akin at sasabihin:

“Anak, pasensiya na, ito lang ulit ang ulam natin ha.”

Ngumiti lang ako.

“Nay, basta kayo ang katabi ko, busog na po ako.”

Minsan, habang naghuhugas siya ng mop sa likod ng bahay,
nagsabi ako,

“Nay, gusto ko pong maging manager sa opisina n’yo balang araw.”

Ngumiti siya,

“Gawin mong mas mataas pa, anak.
Hindi lang manager — baka ikaw pa ang maging boss ng opisina ko.”

At doon ako natutong mangarap.
Hindi para yumaman.
Kundi para patunayan —
na ang anak ng tagalinis, kayang maging dahilan ng karangalan.

ANG ARAW NG PAGTATAPOS

Lumipas ang mga taon.
Nakamit ko rin ang pangarap kong makatapos ng Business Administration.
Dumating ang graduation day.
Lahat naka-toga, lahat nakangiti —
at sa pinakadulong hilera,
nakita ko siya.
Si Nanay.
Nakasuot ng simpleng blouse at pantalon,
may mantsa pa ng Clorox sa laylayan,
hawak ang lumang telepono niyang may basag ang screen —
nagre-record habang nanginginig ang kamay.

Tinawag ang pangalan ko:

“LARA M. REYES — BACHELOR OF SCIENCE IN BUSINESS ADMINISTRATION, CUM LAUDE!”

Tumayo ako, nanginginig.
Kinuha ko ang diploma,
pero bago ako bumaba,
humawak ako sa mikropono.

ANG TALUMPATI NG ANAK NG TAGALINIS

Tahimik ang buong bulwagan.
Lumingon ako sa likod —
nakita ko si Nanay, umiiyak,
at nakatayo nang tuwid,
para bang hindi siya napagod sa buong buhay niya.

“Marami po sa atin dito,
may magulang na nagtatrabaho sa opisina, sa abroad, sa kompanya.
Pero ako po, anak ako ng tagalinis ng opisina.

Habang ang iba gumagawa ng report,
ang nanay ko naglilinis ng lamesa ng mga gumagawa ng report.
Habang ang iba natutulog nang mahimbing,
siya nagmimix ng sabon sa timba.

Pero kahit kailan,
hindi ko nakita si Nanay na sumuko.
Dahil para sa kanya,
ang bawat mantsa, bawat pawis,
ay puhunan ng pangarap ko.”

Tahimik ang buong auditorium.
May mga umiiyak,
may mga nahihiya tumingin sa akin.

At sa puntong iyon,
tinuro ko siya.

“’Yung babaeng nasa dulo,
’yan po ang tunay na boss ng buhay ko.
Dahil kung wala siya,
hindi ako tatayo rito ngayon.”

Bumaba ako ng entablado,
lumapit kay Nanay,
at isinabit ko sa kanya ang medalya.

“Nay, para sa inyo po ’to.
Hindi lang po kayo tagalinis ng opisina.
Kayo po ang tagalinis ng mga luha ko,
tuwing gusto kong sumuko.”

ANG ARAL

Hindi kailanman marumi ang trabahong marangal.
Ang tunay na dumi,
ay nasa pusong hindi marunong makakita ng kabutihan sa sakripisyo ng iba.

🧽💛

“Ang tagalinis ng opisina,
hindi lang nag-aalis ng alikabok —
nag-aalis din siya ng kahihiyan sa anak niyang patuloy na nangangarap.”