“IPINAGTABUYAN AKO NG PAMILYA NG ASAWA KO DAHIL AKO AY MAHIRAP — PERO SA ARAW NA AKALA NILA TAPOS NA AKO, DOON SILA LUMUHOD SA HARAP KO.”
ANG BUHAY NA HINDI KO PINILI
Ako si Jasmin, 25 taong gulang.
Isang probinsyana.
Isang mahirap.
Isang babaeng walang apelyido sa lipunan.
Nagmahal ako.
Minahal ko si Ronald —
anak ng isang mayamang pamilya sa Maynila.
Ang akala ko…
kapag mahal mo, sapat na.
Hindi pala.
ANG BIYENANG WALANG MATA PARA SA AKIN
Unang beses kong pumasok sa bahay nila…
Hindi ako pinaupo.
Hindi ako inalok ng tubig.
Ang sinabi agad ng magiging biyenan ko:
“Anong tinapos mo?”
“Nursing aide lang po…”
Tumahimik ang buong sala.
At sinabi niya:
“Hanggang diyan lang pala kaya mo.”
Simula noon, hindi na nila ako tinawag sa pangalan ko.
Tinawag nila akong:
• “Probinsyana”
• “Mahina”
• “Walang silbi”
ANG PALIHIM NA KASAL NA HINDI SILA PUMAYAG
Nabuntis ako.
Nalungkot si Ronald.
Tinakot siya ng pamilya niya.
Pinili niya ako.
Nagpakasal kami —
sa maliit na simbahan,
walang bisita mula sa kanila.
Akala ko…
tapos na ang laban.
Pero nagsisimula pa lang pala.
ANG ARAW NA PINALAYAS AKO HABANG BUNTIS
Isang gabi…
may sakit si Ronald.
Pinapunta ako ng pamilya niya sa bahay nila.
Pagpasok ko…
wala akong upuan.
Sabi ng biyenan ko:
“Ibalik mo ang anak ko.”
Nasaktan ako.
Sabi ko:
“Asawa ko po siya…”
Sumigaw siya:
“WALA KANG KARAPATAN DITO!”
At sa sobrang galit…
itinulak niya ako.
Nahulog ako sa sahig.
Hinawakan ko ang tiyan ko.
Umiiyak.
Walang tumulong.
ANG ARAW NA AKALA NILA NATALO NA AKO
Iniwan ako ni Ronald.
Hindi dahil ayaw niya.
Kundi dahil…
pinili niya ang pamilya niya.
Nanganak ako mag-isa.
Wala akong pera.
Wala akong bahay.
Wala akong kasama.
Baby ko lang ang yakap ko.
LUMIPAS ANG MGA TAON… AKALA NILA NAWALA NA AKO
Lumaki ang anak ko.
Tahimik kaming nabuhay.
Hindi ako bumalik.
Hindi ako humingi ng anuman.
Pero may isang bagay silang hindi alam…
Hindi ako nawala.
Naghirap ako.
Nagtrabaho ako.
Nagtayo ako ng sarili kong maliit na negosyo.
Hanggang sa…
lumaki.
Lumakas.
Umingay.
ANG ARAW NA SILA ANG LUMAPIT SA AKIN
Isang araw…
may lalaking pumasok sa opisina ko.
Hindi ko agad nakilala.
Pero pamilyar ang mukha.
Siya pala ang kapatid ng biyenan ko.
Nanginig ang boses niya:
“Jasmin… pwede ba tayong mag-usap?”
ANG KATOTOHANANG NAGPAHINTO SA KANILANG HANGIN
Sinabi niya:
“May problema ang kumpanya namin…”
“Ikaw lang ang pwedeng tumulong…”
Hindi ako nagsalita agad.
Tinignan ko lang siya.
At tahimik kong sinabi:
“Ako ang kumpanya.”
Tahimik.
Gulat.
Nanginginig ang mga kamay niya.
ANG PINAKAMASAKIT NA SANDALI PARA SA KANILA
Pumasok sa opisina ko…
ang biyenan ko.
Yung babaeng nanlait sa akin dati.
Ngayon…
mahina na.
Tahimik.
At nagsalita:
“Pwede ba… tulungan mo kami?”
Di ako ngumiti.
Di ako natuwa.
Tinignan ko lang siya.
At marahan kong sinabi:
“Hindi ninyo ako sinira.”
“Napagod lang ako.”
“At lumaban.”
ANG HULING DESISYON KO
Tinulungan ko sila.
Hindi dahil mabait sila.
Kundi dahil
ayokong maging katulad nila.
EPILOGO — ANG MAHIRAP NA BABAENG HINDI NAGING MASAMA
Hindi ko sila pinahiya.
Hindi ako gumanti.
Pero alam na nila ngayon:
Hindi porket mahirap ka — maliit ka na.
ARAL NG ISTORYA
Huwag mong maliitin ang tahimik na tao.
Dahil sa araw na kailangan mo siya…
baka siya lang ang may kakayahang tumayo.
