HINDI KO IKINAHIYA ANG TATAY KONG MAGSASAKA —
PERO SILA, IKINAHIYA NILA ANG SARILI NILA NANG MALAMAN NILANG SA KANYA NAGMULA ANG TAGUMPAY KO.
Ako si Rodel, anak ni Mang Ben, isang simpleng magsasaka sa Nueva Ecija.
Bata pa lang ako, alam ko na ang amoy ng lupa, ang tunog ng palakol, at ang lamig ng hamog tuwing madaling araw.
Habang ang iba natutulog pa, gising na si Tatay — bitbit ang asarol at pag-asa.
Habang nag-aararo siya ng bukid, ako naman nagbubuhat ng tubig, naghahatid ng baon niya.
Marumi ang kanyang damit, bitak-bitak ang kanyang mga palad, pero sa mga mata ko —
siya ang pinakamarangal na tao sa mundo.
ANG MGA SALITANG SUMAKIT
Tuwing pasukan, madalas akong tuksuhin ng mga kaklase ko:
“Uy, anak ng magsasaka! Marunong ka bang mag-Ingles?”
“Mag-aral ka man, balik bukid ka rin!”
Masakit.
Pero sa halip na umiyak, pinangako ko sa sarili ko:
“Balang araw, ipapakita ko sa kanila kung gaano kataas tumubo ang pangarap ng anak ng magsasaka.”
ANG MGA PALAD NA NAGPAPATUBO NG PANGARAP
Hindi ko makakalimutan ang isang gabi na umulan nang malakas.
Basa si Tatay, nanginginig, pero tuloy pa rin sa pag-aani.
Sabi ko,
“Tay, bakit po kayo nagtatrabaho kahit ganito kalakas ang ulan?”
Ngumiti siya, sabay sagot:
“Anak, hindi pwedeng hintayin ng palay ang araw bago tumubo. Gaya ng pangarap, kailangang diligan kahit sa hirap.”
Mula noon, bawat pawis ni Tatay ang naging gasolina ng determinasyon ko.
ANG ARAW NG GRADUATION
Lumipas ang mga taon.
Dumating ang araw ng pagtatapos.
Ako ang summa cum laude ng aming batch.
Habang tinatawag ang pangalan ko, huminga ako nang malalim at hinanap ang mukha ni Tatay sa loob ng gym.
Nandoon siya —
nakasuot ng lumang polo na ginamit pa noong kasal ni Kuya, may putik sa sapatos, at dala-dala ang kanyang lumang sombrero.
Ngunit sa mga mata ko, para siyang pinakamarangal na lalaki sa buong unibersidad.
ANG TALUMPATI
Tumayo ako sa entablado, kinuha ang mikropono, at nagsalita nang may luha:
“Marami sa atin ang may magulang na propesyonal, may trabaho sa opisina, may kotse, may titulo.
Ako, wala.
Ang tatay ko, magsasaka.
Pero habang ang iba nagtatrabaho sa aircon, siya nagtatrabaho sa ilalim ng araw.
Habang ang iba natutulog, siya gising — nagbubungkal ng lupa, para may makain tayo.”
Tahimik ang buong hall.
Narinig ko pa ang mahihinang hikbi sa unahan.
“Kung may sinasabi kayong bayani sa libro —
ako, nakita ko ang tunay na bayani sa bukid.
Ang tawag ko sa kanya, TATAY.”
Bumaba ako ng entablado, lumapit kay Tatay, at isinabit ko sa kanya ang medalya.
“Tay, para po ito sa inyo.
Hindi ko po ito nakuha sa paaralan —
nakuha ko po ito sa pawis n’yong bumabagsak sa lupa.”
ANG ARAL
Ang magsasaka, hindi lang nagtatanim ng palay.
Nagtatanim siya ng buhay, pag-asa, at kinabukasan.
At kung minsan, ang pinakamalaking karangalan
ay nagmumula sa mga palad na puno ng putik,
ngunit busilak ang puso.
💚
“Ang lupa ay marumi sa paningin ng iba,
pero sa mga kamay ng magsasaka —
doon tumutubo ang dangal ng bayan.”
