Hindi ko siya kadugo.
Hindi ko siya apelyido.
Pero siya…
ang lalaking tinawag kong Tatay.

Ako si Rico, isang batang lumaki sa ampunan.
Walang nanay, walang tatay —
hanggang sa dumating siya.
Si Mang Tonyo, isang taxi driver,
ang taong nagturo sa akin kung ano ang ibig sabihin ng pamilya.

ANG UNANG ARAW

Naalala ko pa noon,
nakaupo ako sa gilid ng kalye, hawak ang isang lata,
nagbabakasakaling may mag-abot ng barya.
Huminto ang isang taxi sa harap ko.
Bumaba si Manong, ngumiti, at nagtanong:

“Anak, kumain ka na ba?”

Umiling ako.
Nagbukas siya ng tinapay, inabot sa akin, sabay sabi:

“Halika, sumama ka muna. Huwag kang matakot. Hindi ako masamang tao.”

At doon nagsimula ang buhay ko.
Sa isang taxi na amoy gasolina at pawis,
pero puno ng init ng puso.

ANG BAGONG TAHANAN

Hindi siya mayaman.
May maliit lang siyang bahay,
may isang kama, at radyo na laging sintonado.
Pero tuwing gabi, bago kami matulog,
sasabihin niya:

“Rico, anak, hindi ko alam kung kaya kong ibigay sa’yo ang marangyang buhay…
pero kaya kong ibigay sa’yo ang tatay na matagal mo nang hinahanap.”

At sa unang pagkakataon,
may taong tumawag sa akin ng anak.

ANG MGA TAO

Lumipas ang mga taon.
Nakapag-aral ako —
hindi dahil mayaman kami,
kundi dahil tuwing madaling araw,
si Tatay Tonyo nagmamaneho ng taxi kahit antok na antok.

May mga kaklase akong nagtatawa:

“Anak ng taxi driver!”
“Magkano pamasahe papuntang tagumpay?”

Ngumiti lang ako.
Kasi alam kong hindi nila alam
na habang sila natutulog sa komportableng kama,
ang tatay kong taxi driver
nasa kalsada,
naghahanap ng pamasahe para lang makabayad ng tuition ko.

ANG ARAW NG GRADUATION

Pagkaraan ng ilang taon,
dumating ang araw na matagal naming pinangarap.
Naka-toga ako, nanginginig sa kaba,
at sa pinakadulong upuan, nakita ko siya —
si Tatay Tonyo.
Naka-polo puti, may batik ng mantika,
at may suot pang ID ng taxi company.

Tinawag ang pangalan ko:

“RICO ANTONIO MENDOZA — BACHELOR OF ARTS IN EDUCATION, CUM LAUDE!”

Tumayo ako, kinuha ang diploma,
pero hindi agad bumaba.
Humawak ako sa mikropono.

Tahimik ang buong bulwagan.

ANG TALUMPATI

“Hindi ako lumaki sa magarang bahay.
Hindi ako pinalaki ng mayaman.
Pero pinalaki ako ng isang taxi driver
na tinuruan akong huwag sumuko kahit trapik ang buhay.

Habang ang iba humaharurot sa karangyaan,
siya tahimik na bumabaybay sa hirap —
para lang makarating ako rito.

Kaya kung tinatanong n’yo kung nasaan ang tatay ko…
ayun po, sa likod —
hawak ang susi ng taxi,
pero siya rin ang nagbukas ng pintuan ng kinabukasan ko.”

Tahimik ang lahat.
May mga luhang pumatak.
Pati ang principal, napangiti habang umiiyak.

Bumaba ako ng entablado,
lumapit kay Tatay,
at isinabit ko sa kanya ang medalya.

“Tay, salamat.
Hindi n’yo ako kailanman pinilit tawagin kayong tatay —
pero araw-araw, pinatunayan n’yo kung ano ang ibig sabihin ng pagiging isa.”

ANG ARAL

Hindi sa dugo nasusukat ang pagiging magulang.
Nasusukat ito sa tibok ng pusong handang magsakripisyo.

🚖💛

“Ang taxi driver, hindi lang nagdadala ng pasahero —
nagdadala rin siya ng pangarap,
at minsan, ng anak na natagpuan niya sa tabi ng daan.”